Omdat de divisie uit het 5e VDV-korps werd gevormd, kreeg het direct de status van garde-eenheid. De divisie kwam voor het eerst in actie in september 1942, toen zij naar Stalingrad werd gestuurd. Daar werd het 39e ingezet om de Rode Oktober (Krasny Oktjabr) staalfabriek te verdedigen.
Heftige gevechten woedden maandenlang rond en in de fabriek. Ondanks dat de divisie zwaar in de minderheid was, slaagde zij er in de Duitse troepen tegen te houden en te verhinderen dat zij de fabriek volledig in handen kregen. Het Duitse leger weigerde echter het veroveren van de Krasny Oktjabr fabriek en enkele andere fabrieken op te geven. Mede hierdoor kreeg het Duitse leger te kampen met ernstige tekorten om de flanken te verdedigen. Op 2 februari 1943 werd het 6e leger dan ook het eerste Duitse veldleger dat zich over moest geven. Na de heroïsche verdediging van Stalingrad werd de 39e schuttersdivisie onderdeel van het nieuwe 8e leger. Het diende in Oekraïne en hielp mee aan de bevrijding van de Don bekken. In het begin van 1944 bleef het 39e in Oekraine en nam deel aan de bevrijding van Nikolayev en Odessa. |
In de zomer van 1944 stootte het 8e Leger door naar Moldavie en Polen, waar het Lublin bevrijdde en een belangrijk brughoofd over de Wisla sloeg. Dit zou essentieel zijn voor de verdere opmars naar de Duitse grens.
In het laatste jaar van de oorlog was het 39e aanwezig bij het Wiesla-Oder offensief. In slechts 23 dagen marcheerde de divisie 500 kilometer op door Polen, waar het onderweg Poznan en Lodz bevrijdde. Op speciaal bevel van Stalin werd het 8e Leger (waaronder de 39e Garde Schutters Divisie) ondedeel van het 1e Wit-Russische front onder bevel van Maarschalk Zhukov. Stalin, die de kracht van symboliek zeer goed begreep en gebruikte, wilde dat de divisies die deel hadden genomen aan de Slag om Stalingrad ook een essentiële rol zouden spelen bij de uiteindelijke Slag om Berlijn. Op 11 maart werd het Kustrin fort, op slechts 60 kilometer van Berlijn, succesvol bestormd en werd er een brug geslagen over de Oder. De opmars naar Berlijn ging door vanuit het oosten, en de 39ste Garde Schutters divisie zou uiteindelijk Karlshorts, de luchthaven Tempelhof en Tiergarten doorkruisen, om de oorlog te eindigen in het hart van Berlijn, bij de Brandenburger Tor. |